3. Trends en ontwikkelingen in verzekeringsfraude
Verzekeringsfraude bestaat vermoedelijk al zo lang er verzekeringen bestaan
Er wordt wel eens gezegd dat na de Belastingdienst het meest gefraudeerd wordt bij een verzekeraar. Het overgrote deel van de verzekeringsfraudezaken hoort thuis in de categorie gelegenheidsfraude. Als een schadegebeurtenis zich voordoet, grijpt de gelegenheidsfraudeur de gelegenheid aan om er financieel beter van te worden. Een kleiner deel van de fraudezaken kan aangemerkt worden als georganiseerde verzekeringsfraude. Dit is een dynamische categorie waarbinnen continu trends en ontwikkelingen zijn waar te nemen.
Opzetaanrijdingen
Een klassiek voorbeeld van georganiseerde fraude is de opzetaanrijding. Daarbij rijden voertuigen opzettelijk tegen elkaar aan. Vaak wordt er met een huur-, export- of geïmporteerd voertuig tegen een voertuig uit het duurdere segment gereden. Na taxatie van de schade volgt normaliter de uitkering door de verzekeraar. Regelmatig zit er achter de aanrijding een klein- of groter netwerk, dat bestaat uit een keten van diverse aan elkaar gelieerde partijen. Van malafide garage tot kwetsbare katvanger. Katvangers - vaak kwetsbare mensen - zijn bereid tegen een geringe vergoeding hun identiteitsgegevens af te staan. Vervolgens worden deze identiteiten gebruikt als kentekenhouder of als bestuurder op een schadeformulier. De organiserende krachten achter de opzetaanrijdingen (meestal direct te linken aan louche autogarages) proberen op deze manier buiten beeld te blijven. Recente opzetaanrijdingen wijzen op actieve netwerken in de grote steden en in de grensregio.
“Inmiddels weet elke verzekeraar wel dat het extra opletten is bij een aanrijding veroorzaakt door een huurauto”
Autoverhuur
Een opzetaanrijding wordt vaak veroorzaakt met een huurauto. Dat heeft zo zijn voordelen voor de fraudeur: geen schade aan de eigen auto, geen terugval in schadevrije jaren en geen schaderegistratie in CIS. Inmiddels weet elke verzekeraar wel dat het extra opletten is bij een aanrijding veroorzaakt door een huurauto. Ook autoverhuurbedrijven wapenen zich door zogenaamde Do Not Rent (DNR) lijsten te hanteren. Verder zijn huurvoertuigen vaak uitgerust met een GPS-volgsysteem. Door deze ontwikkelingen wordt het de fraudeur moeilijker gemaakt. De werkwijze in de opzetaanrijding lijkt zich meer te verschuiven naar minder opvallende auto’s. Zo zijn er steeds meer alternatieve huurplatforms beschikbaar. Bijvoorbeeld platforms waarop particulieren een auto kunnen huren van andere particulieren bijvoorbeeld. Bij de verzekeraar is vaak niet eens bekend dat het voertuig via zo’n platform wordt verhuurd. Ook tijdens het schadebehandelingstraject komt dit niet vanzelfsprekend aan het licht. De opkomst van allerlei huurplatforms vormt een dankbare dekmantel voor de beroepsfraudeur.
Fraude met autospiegels
Een bijzondere vorm van oplichting die zich al geruime tijd voordoet, is fraude met autospiegels. Het Centrum Bestrijding Verzekeringscriminaliteit heeft vorig jaar gewaarschuwd voor deze fraudevariant. Hierbij is het opvallend dat een aanrijdingschade rechtstreeks bij een verzekeringnemer wordt geclaimd, terwijl er in werkelijkheid geen aanrijding heeft plaatsgevonden.
De fraudepleger staat op een meestal drukke locatie om het kenteken, de bedrijfsnaam en de contactgegevens van bestel- en/of vrachtwagens die daar passeren te noteren. Daarna nemen ze contact op met de onderneming en geven aan dat de chauffeur ongemerkt schade aan de buitenspiegel van hun auto heeft veroorzaakt. Als bewijs sturen ze een foto van de 'beschadigde' spiegel mee. De fraudeur vraagt om een schadevergoeding en adviseert het bedrijf de schade zelf te betalen en niet te melden bij zijn verzekeraar. Voor het bedrijf valt de geringe schadeclaim vaak onder het eigen risico en wordt er schade betaald aan de fraudeur. Gelukkig melden veel bedrijven toch de schade bij de verzekeraar. Inmiddels is duidelijk dat deze fraudevariant op grote schaal plaatsvindt, maar slechts door een paar personen wordt uitgevoerd. Ons advies is om in deze gevallen de betaling tegen te houden, een schadeformulier op te vragen en de tenaamstelling van het IBAN van de ‘gedupeerde’ te controleren. Bij een gegrond vermoeden van fraude kan het dossier overgedragen worden aan Speciale Zaken.
"Weten met wie je zaken doet, dat is een belangrijk uitgangspunt voor a.s.r."
Verificatie identiteit
Weten met wie je zaken doet, dat is een belangrijk uitgangspunt voor a.s.r. Dankzij de digitalisering kan een verzekering in een mum van tijd digitaal worden afgesloten of gemuteerd. Maar doen we wel echt zaken met wie we denken zaken te doen? Regelmatig worden verzekeringen via het online kanaal afgesloten op een fictieve naam of op de naam van een ander. Vaak wordt dit gedaan door personen die zich vanwege een negatief (verzekerings)verleden niet overal kunnen verzekeren. Doordat de identiteit van de aanvrager in het aanvraagproces niet of onvoldoende wordt geverifieerd, kunnen deze personen toch een verzekering afsluiten. En dat kan nadelige gevolgen hebben voor de verzekeraar. Zo zijn er voorbeelden bekend van forse schades die op grond van de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen (WAM) uitbetaald moesten worden, terwijl de verzekeringsovereenkomst nooit tot stand gekomen zou zijn bij een goede identiteitscontrole. Zie zo’n schade maar eens te verhalen op de verantwoordelijke persoon. Voorkomen is ook dan beter dan genezen.
“Het ging zelfs zo ver dat er ter onderbouwing valse rouwkaarten werden overgelegd”
Valse annuleringsclaims
Het belang van een goed verificatieproces, bij zowel acceptatie als claims, wordt onderstreept nadat verschillende verzekeraars te maken kregen met een golf aan valse annuleringsclaims op reisverzekeringen. De fraudeur sloot onder valse naam op te huur of te koop staande adressen reisverzekeringen af en boekte reizen onder eveneens een valse naam. De reizen werden al snel geannuleerd om uiteenlopende redenen, zoals een ernstige ziekte of het overlijden van een direct familielid. De annuleringskosten werden niet aan de reisorganisatie betaald maar de fraudeur claimde wel de annuleringskosten bij de verzekeraar. Het ging zelfs zo ver dat er ter onderbouwing valse rouwkaarten werden overgelegd. Wat opvalt in deze claims is dat de fraudeur vaak kort na de ingangsdatum van de polis een annulering meldt. Ook maakt de fraudeur vaak gebruik van een buitenlandse IBAN en is het opgegeven adres een leegstaande woning.

Jaap Euser
Jaap Euser is na een studie Criminologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam in 2012 in dienst getreden bij a.s.r. In 2013 maakte hij de overstap naar team Speciale Zaken van Schade, waarin hij fraudezaken behandelde op het vlak van Acceptatie, Aansprakelijkheid en Personenschade. Sinds 2021 is hij werkzaam als coördinator binnen het team. Vanuit deze functie coördineert hij de fraudebestrijding binnen de branches Verkeer en Personenschade.
Klassieke fraude top 3
Gelegenheid maakt de dief. Bij schaderisico’s waar de meeste verzekeringen voor zijn afgesloten, ziet men vaker een gelegenheid om een valse claim in te dienen. Gelet op de meldingen bij het CBV-fraudeloket blijft de motorrijtuigenverzekering steevast het populairst om een poging tot oplichting te wagen. Meer dan de helft van alle gemelde claimfraudes heeft dan ook met de autoverzekering (54%) te maken. Op enige afstand gevolgd door de inboedelverzekering (26%) en aansprakelijkheidsverzekering (12,5%). Dat betekent uiteraard ook dat bij deze verzekeringen
Bron: CBV factsheet november 2022
Uit de dossiers van Speciale en Juridische Zaken
Identiteitsfraude Identiteitsfraude komt duizenden keren per jaar voor. Ook bij a.s.r. ontdekten we een geval van identiteitsfraude bij een zakelijke aanvraag voor een autoverzekering. Het aangevraagde kenteken was recent afgewezen bij de gevolmachtigde agent. De volgende poging was bij a.s.r., die de eigenaar van het bedrijf (her)kent vanwege de particuliere aanvragen bij a.s.r en de volmacht. De eigenaar van het bedrijf had al vele EVR-meldingen op naam (gehad). Er werd gebruikt gemaakt van verschillende geboortedata, voorletters, kleine verschrijvingen in de achternaam en adressen. Alleen bij zakelijke aanvragen kan a.s.r. dit controleren aan de hand van de inschrijvingen in de Kamer van Koophandel.